Réamhrá don Ghréasán3
Mar thoradh ar lárnú cuireadh fáilte roimh na billiúin daoine ar bord chuig an nGréasán Domhanda agus cruthaíodh an bonneagar cobhsaí, láidir ar a maireann sé. Ag an am céanna, tá dornán eintiteas láraithe ina dhaingean ar réimsí móra den Ghréasán Domhanda, agus bíonn siad ag déanamh cinntí go haontaobhach maidir le cad ba cheart agus nár cheart a cheadú.
Is é Web3 an freagra ar an aincheist seo. In ionad mhonaplacht an Ghréasáin ag cuideachtaí móra teicneolaíochta, cuimsíonn Web3 dílárú agus is iad a chuid úsáideoirí a thógann é, a fheidhmíonn é agus is leis na leosan é. Le Web3 cuirtear cumhacht i lámha daoine aonair seachas corparáidí. Sula ndéanaimid labhairt faoi Web3, déanaimis iniúchadh ar conas a shroicheamar an áit seo.
An Gréasán luath
Smaoiníonn formhór na ndaoine ar an nGréasán mar cholún leanúnach den saol nua-aimseartha - ceapadh é agus tá sé ann ó shin. Mar sin féin, is mór an difear idir an Gréasán mar is eol dúinn anois é agus mar a samhlaíodh ar dtús é. Chun é seo a thuiscint níos fearr, tá sé ina chuidiú stair ghairid an Ghréasáin a bhriseadh ina thréimhsí scaoilte - Web 1.0 agus Web 2.0.
Gréasán 1.0: Inléite Amháin (1990-2004)
I 1989, ag CERN, sa Ghinéiv, bhí Tim Berners-Lee gnóthach ag forbairt na bprótacal as a ndéanfaí an Gréasán Domhanda. Cén smaoineamh a bhí aige? Chun prótacail oscailte, díláraithe a chruthú a cheadaigh faisnéis a roinnt ó áit ar bith ar domhan.
Ba go garbh idir 1990 agus 2004 a cruthaíodh an chéad samhail de chuid Berners-Lee, ar a dtugtar 'Gréasán 1.0' anois. Ba shuímh Ghréasáin statacha faoi úinéireacht cuideachtaí go príomha a bhí i nGréasán 1.0, agus ba ar éigean a bhí idirghníomhaíocht ar bith ann idir úsáideoirí - b'annamh a tháirg daoine aonair ábhar - rud a d'fhág gur tugadh an gréasán inléite amháin air.
Gréasán 2.0: Léigh-Scríobh (2004-anois)
Cuireadh tús le tréimhse Web 2.0 in 2004 le teacht chun cinn ardáin meán sóisialta. In ionad léigh-amháin, tháinig an gréasán chun cinn le bheith inléite. In ionad cuideachtaí a bheith ag soláthar ábhair d’úsáideoirí, thosaigh siad freisin ag cur ardáin ar fáil chun ábhar a ghintear ó úsáideoirí a roinnt agus chun dul i mbun idirghníomhaíochtaí idir úsáideoirí. De réir mar a tháinig níos mó daoine ar líne, thosaigh dornán de na cuideachtaí is fearr ag rialú méid díréireach den trácht agus den luach a ghintear ar an ngréasán. Chuir Web 2.0 tús leis an tsamhail ioncaim a bhí tiomáinte ag an bhfógraíocht freisin. Cé go bhféadfadh úsáideoirí inneachar a chruthú, ní raibh siad ina n-úinéirí air nó ag baint leasa as airgeadú.
Gréasán 3.0: Léigh-Scríobh-Amháin
Ba é Gavin Wood comhbhunaitheoir Ethereum, a bhunaigh ‘Web 3.0’ go gairid tar éis sheoladh Ethereum in 2014. Shoiléirigh Gavin réiteach ar fhadhb a bhraith go leor úsáideoirí cripte: bhí an iomarca muiníne ag teastáil ón nGréasán. Is é sin, braitheann an chuid is mó den Ghréasán a bhfuil aithne ag daoine air agus a úsáideann daoine inniu ar mhuinín a bheith ag dornán cuideachtaí príobháideacha chun gníomhú ar mhaithe le leas an phobail.
Cad é Web3?
Is téarma uileghabhálach é Web3 don fhís d’idirlíon nua níos fearr. Ag a chroílár, úsáideann Web3 blocshlabhraí, criptea-airgeadraí, agus NFTanna chun cumhacht a thabhairt ar ais do na húsáideoirí i bhfoirm úinéireachta. Dúirt postáil 2020 ar Twitter is fearr é: Bhí Web1 inléite amháin, tá Web2 léite-scríobh, beidh Web3 inléite-scríobh-úinéireacht.
Smaointe lárnacha Web3
Cé go bhfuil sé dúshlánach sainmhíniú docht a sholáthar ar cad is Web3 ann, tá cúpla bunphrionsabal ann atá mar threoir dá chruthú.
- Tá Web3 díláraithe: in ionad achair mhóra den idirlíon arna rialú agus faoi úinéireacht aonáin láraithe, déantar úinéireacht a dháileadh i measc a chuid tógálaithe agus úsáideoirí.
- Tá Web3 gan cead: tá rochtain chothrom ag gach duine chun páirt a ghlacadh in Web3, agus ní chuirtear aon duine as an áireamh.
- Tá íocaíochtaí dúchasacha ag Web3: úsáidtear criptea-airgeadra chun airgead a chaitheamh agus a sheoladh ar líne in ionad a bheith ag brath ar bhonneagar bainc agus próiseálaithe íocaíochta as dáta.
- Tá Web3 neamhiontaofa: feidhmíonn sé trí úsáid a bhaint as dreasachtaí agus meicníochtaí eacnamaíocha in ionad a bheith ag brath ar thríú páirtithe iontaofa.
Cén fáth a bhfuil Web3 tábhachtach?
Cé nach bhfuil gnéithe marfacha Web3 scoite amach agus nach n-oireann siad do chatagóirí néata, ar mhaithe le simplíocht rinneamar iarracht iad a scaradh chun iad a dhéanamh níos éasca le tuiscint.
Úinéireacht
Tugann Web3 úinéireacht duit ar do shócmhainní digiteacha ar bhealach nach bhfacthas riamh roimhe. Mar shampla, abair go bhfuil tú ag imirt cluiche web2. Má cheannaíonn tú earra ion-chluiche, beidh sé ceangailte go díreach le do chuntas. Má scriosann cruthaitheoirí an chluiche do chuntas, caillfidh tú na míreanna seo. Nó, má stopann tú ag imirt an chluiche, caillfidh tú an luach a d'infheistigh tú i do chuid míreanna ion-chluiche.
Ligeann Web3 d’úinéireacht dhíreach trí . Níl an cumhacht ag aon duine, ní fiú ag cruthaitheoirí an chluiche, d'úinéireacht a bhaint. Agus, má stopann tú an imirt, is féidir leat do chuid earraí ion-chluiche a dhíol nó a thrádáil ar mhargaí oscailte agus a luach a fháil ar ais.
Friotaíocht chinsireachta
Tá an dinimic cumhachta idir ardáin agus cruthaitheoirí ábhar an-éagothrom.
Is suíomh inneachair aosach a ghineann úsáideoirí é OnlyFans la, tá breis agus 1 mhilliún cruthaitheoir ábhair aige agus úsáideann go leor acu an t-ardán mar phríomhfhoinse ioncaim. I mí Lúnasa 2021, d’fhógair OnlyFans pleananna chun ábhar gnéasach sainráite a thoirmeasc. B'údar feirge é an fógra i measc cruthaitheoirí ar an ardán, a bhraith go rabhthas ag robáil a n-ioncaim ar ardán a chabhraigh leo bheith ag cruthú. Tar éis an aischuir, aisiompaíodh an cinneadh go tapa. In ainneoin gur bhuaigh na cruthaitheoirí an cath sin, leagann sé béim ar fhadhb do dhaoine cruthaitheacha ar Web 2.0: caillfidh tú an cháil agus tar éis duit a bheith fabhraithe má fhágann tú ardán.
Ar Web3, tá do shonraí ina gcónaí ar an mblocshlabhra. Nuair a shocraíonn tú ardán a fhágáil, is féidir leat do chlú a thabhairt leat, é a cheangal isteach le comhéadan eile atá ag teacht níos fearr le do luachanna.
Éilíonn Web 2.0 go mbíonn muinín ag cruthaitheoirí ábhair as ardáin gan na rialacha a athrú, ach is gné dhúchasach d’ardán Web3 í an fhriotaíocht chinsireachta.
Eagraíochtaí uathrialaitheacha díláraithe (DAO)
Chomh maith le bheith i d'úinéir ar do shonraí in Web3, is féidir leat comhúinéireacht a bheith agat ar an ardán, trí úsáid a bhaint as comharthaí a fheidhmíonn mar scaireanna i gcuideachta. Ligeann DAOnna duit úinéireacht dhíláraithe ardáin a chomhordú agus cinntí a dhéanamh faoina thodhchaí.
Sainmhínítear DAOnna go teicniúil mar a dhéanann cinnteoireacht dhíláraithe a uathoibriú thar líon acmhainní (comharthaí). Vótálann úsáideoirí le comharthaí ar an gcaoi a gcaitear acmhainní, agus feidhmíonn an cód toradh na vótála go huathoibríoch.
Mar sin féin, sainíonn daoine go leor pobail Web3 mar DAOnna. Tá leibhéil dhifriúla díláraithe agus uathoibrithe de réir cód ag na pobail seo go léir. Faoi láthair, táimid ag fiosrú cad is DAOnna ann agus conas a d’fhéadfaidís éabhlóid a dhéanamh amach anseo.
Céannacht
Go traidisiúnta, chruthaítí cuntas ar gach ardán a bhíodh in úsáid agat. Mar shampla, b’fhéidir go mbeadh cuntas Twitter, cuntas YouTube agus cuntas Reddit agat. Agus dá mbeadh fonn ort d'ainm taispeána nó do phictiúr próifíle a athrú? Bheadh ort tú é a dhéanamh thar gach cuntas. Is féidir leat síniú isteach sóisialta a úsáid i gcásanna áirithe, ach cruthaíonn sé seo fadhb aithnidiúil - an chinsireacht. I gcliceáil amháin, is féidir leis na hardáin seo tú a ghlasáil amach as do shaol ar líne ar fad. Níos measa fós, éilíonn go leor ardán go bhfuil tú ag cur muinín iontu le faisnéis inaitheanta phearsanta chun cuntas a chruthú.
Réitíonn Web3 na fadhbanna seo trí ligean duit d’aitheantas digiteach a rialú le seoladh Ethereum agus le próifíl . Trí úsáid a bhaint as seoladh Ethereum soláthraítear logáil isteach amháin thar ardáin atá slán, cinsireacht-díonach agus gan ainm.
Íocaíochtaí dúchasacha
Braitheann bonneagar íocaíochta Web2 ar bhainc agus ar phróiseálaithe íocaíochta, gan daoine gan cuntais bhainc nó daoine a tharlaíonn dóibh a bheith ina gcónaí laistigh de theorainneacha na tíre míchirte a áireamh. Úsáideann Web3 comharthaí mar chun airgead a sheoladh go díreach sa bhrabhsálaí agus níl aon tríú páirtí iontaofa ag teastáil uaidh.
Tuilleadh faoi ETHTeorainneacha Web3
In ainneoin na mbuntáistí iomadúla a bhaineann le Web3 mar atá sé faoi láthair, tá go leor teorainneacha ann fós nach mór don éiceachóras aghaidh a thabhairt orthu le go mbeidh rath air.
Inrochtaineacht
Tá gnéithe tábhachtacha Web3, cosúil le síniú isteach le hEthereum, ar fáil cheana féin d'aon duine le húsáid ar chostas nialasach. Ach, tá costas coibhneasta na n-idirbheart fós coscach ar lear mór daoine. Is lú an seans go n-úsáidfear Web3 i náisiúin i mbéal forbartha nach bhfuil chomh saibhir sin de bharr táillí arda idirbhirt. Ar Ethereum, tá na dúshláin seo á réiteach tríd an an treochlár agus . Tá an teicneolaíocht réidh, ach tá leibhéil uchtaithe níos airde ag teastáil uainn ar chiseal 2 le go mbeidh Web3 inrochtana do chách.
Taithí úsáideora
Tá an bac teicniúil ar iontráil ó úsáid Web3 ró-ard faoi láthair. Ní mór d'úsáideoirí imní slándála a thuiscint, doiciméadú teicniúil casta a thuiscint, agus comhéadain úsáideora neamhthuigthe a nascleanúint. Tá soláthróirí sparáin, go háirithe, ag obair chun é sin a réiteach, ach tá gá le tuilleadh dul chun cinn sula nglactar le Web3 en masse.
Oideachas
Tugann Web3 isteach paraidímí nua lena n-éilítear foghlaim samhlacha meabhracha éagsúla ná na cinn a úsáidtear i Web2.0. Tharla feachtas oideachais den chineál céanna agus Web1.0 ag éirí níos coitianta ag deireadh na 1990í; d’úsáid lucht molta an ghréasáin dhomhanda raon de theicnící oideachais chun oideachas a chur ar an bpobal ó mheafair shimplí (an mórbhealach faisnéise, brabhsálaithe, scimeáil ar an ngréasán) go craoltaí teilifíse. Níl Web3 deacair, ach tá sé difriúil. Tá tionscnaimh oideachais a chuireann úsáideoirí Web2 ar an eolas faoi na paraidímí Web3 seo ríthábhachtach dá rath.
Cuireann Ethereum.org le hoideachas Web3 trínár gClár Aistriúcháin, a bhfuil sé mar aidhm aige ábhar tábhachtach Ethereum a aistriú go dtí an oiread teangacha agus is féidir.
Bonneagar láraithe
Tá éiceachóras Web3 óg agus ag forbairt go tapa. Mar thoradh air sin, braitheann sé go príomha ar bhonneagar láraithe (GitHub, Twitter, Discord, srl.). Tá go leor cuideachtaí Web3 ag déanamh deifir chun na bearnaí seo a líonadh, ach tógann sé am chun bonneagar iontaofa ardchaighdeáin a thógáil.
Todhchaí dhíláraithe
Is éiceachóras óg é Web3 atá ag forbairt. Gavin Wood a chum an téarma in 2014, ach is le déanaí a tháinig go leor de na smaointe sin i gcrích. Le bliain anuas amháin, tá méadú suntasach tagtha ar an spéis i gcriptea-airgeadraí, feabhsuithe ar réitigh scálaithe chiseal 2, turgnaimh ollmhóra le cineálacha nua rialachais, agus réabhlóidí sa chéannacht dhigiteach.
Nílimid ach ag an tús le Gréasán níos fearr a chruthú le Web3, ach de réir mar a leanaimid ag feabhsú an bhonneagair a thacóidh leis, tá cuma gheal ar thodhchaí an Ghréasáin.
Conas is féidir liom a bheith páirteach
Tuilleadh léitheoireachta
Níl Web3 sainmhínithe go docht. Tá dearcthaí éagsúla ag rannpháirtithe pobail éagsúla air. Seo cúpla ceann acu:
- Cad é Web3? Idirlíon Díláraithe na Todhchaí arna Mhíniú – Nader Dabit
- Tuiscint ar Ghréasán 3 – _ Josh Stark_
- Why Web3 Matters — Chris Dixon
- Why decentralization Matters - Chris Dixon
- Tírdhreach Web3 – a16z
- Díospóireacht Web3 – Packy McCormick