Merkeziyetsiz finans (DeFi)

DeFi, şeffaf olmayan, sıkı bir şekilde kontrol edilen ve onlarca yıllık altyapı ve süreçler tarafından bir arada tutulan bir sisteme alternatif olarak internet çağı için oluşturulmuş açık ve küresel bir finansal sistemdir. Paranız üzerinde kontrol ve görünürlük sağlar. Küresel pazarlara erişim sağlar ve yerel para biriminize veya bankacılık seçeneklerine alternatifler sunar. DeFi ürünleri, internet bağlantısı olan herkese finansal hizmetler sunar ve büyük ölçüde kullanıcılarına aittirler ve kullanıcılar tarafından sürdürülürler. Şimdiye kadar, DeFi uygulamalarından on milyarlarca dolar değerinde kripto para aktı ve bu miktar her geçen gün artıyor.

DeFi nedir?

DeFi, Ethereum kullanabilen herkesin, yani internet bağlantısı olan herkesin erişebildiği finansal ürünler ve hizmetler için toplu bir terimdir. DeFi ile piyasalar her zaman açıktır ve ödemeleri engelleyebilecek veya herhangi bir şeye erişiminizi engelleyebilecek merkezi bir otorite yoktur. Önceden yavaş olan ve insan hatası riski taşıyan hizmetler, herkesin denetleyip inceleyebileceği bir kodla yönetildikleri için artık otomatik ve daha güvenlidir.

Borç verebileceğiniz, ödünç alabileceğiniz, uzun/kısa pozisyonlara girebileceğiniz, faiz kazanabileceğiniz ve daha fazlasını yapabileceğiniz gelişen bir kripto ekonomisi var. Kripto meraklısı Arjantinliler, felç edici enflasyondan kaçmak için DeFi'yi kullandılar. Şirketler, çalışanlarına ücretlerini gerçek zamanlı olarak aktarmaya başladı. Hatta bazı insanlar herhangi bir kişisel kimlik belgesine ihtiyaç duymadan milyonlarca dolar değerinde kredi çekip ödediler.

Geleneksel finansa karşı DeFi

DeFi'nin potansiyelini görmenin en iyi yollarından biri, bugün var olan sorunları anlamaktır.

• Bazı kişilere banka hesabı oluşturma veya finansal hizmetleri kullanma izni verilmez.
• Finansal hizmetlere erişim eksikliği, insanların istihdam edilebilir olmalarını engelleyebilir.
• Finansal hizmetler ödeme almanızı engelleyebilir.
• Finansal hizmetlerin gizli bir ücreti, kişisel verilerinizdir.
• Hükümetler ve merkezi kurumlar piyasaları istedikleri zaman kapatabilirler.
• İşlem saatleri genelde belirli bir saat diliminin iş saatleriyle sınırlıdır.
• Para transferleri içsel insan süreçleri nedeniyle günler alabilir.
• Aracı kurumların pay almaya ihtiyacı olduğu için finansal hizmetler için bir ücret bulunur.

Bir karşılaştırma

Bitcoin ile başladı...

Bitcoin, birçok yönden ilk DeFi uygulamasıydı. Bitcoin, değere gerçekten sahip olmanızı, onu kontrol etmenizi ve dünyanın her yerine göndermenizi sağlar. Bunu, birbirine güvenmeyen çok sayıda insanın, güvenilir bir aracıya ihtiyaç duymadan bir hesap defteri üzerinde anlaşmaya varması için bir yol sağlayarak yapar. Bitcoin herkese açıktır ve hiç kimsenin kurallarını değiştirme yetkisi yoktur. Bitcoin'in kıtlığı ve açıklığı gibi kuralları teknolojinin içine yazılmıştır. Geleneksel finans sisteminde hükümetler, paranızın değerini düşürecek paralar basabilir ve şirketler pazarları kapatabilir.

Ethereum bunun üzerine kurulu. Bitcoin gibi, kurallar sizin aleyhinize değişemez ve herkesin erişimi vardır. Ama aynı zamanda akıllı sözleşmeler kullanarak bu dijital parayı programlanabilir hâle getirir, böylece değer depolamanın ve göndermenin ötesine geçebilirsiniz.

Programlanabilir para

Bu kulağa tuhaf geliyor... "Neden paramı programlamak isteyeyim ki"? Bununla birlikte, bu daha çok Ethereum'daki token'ların varsayılan bir özelliğidir. Herkes ödemelerin içine mantık programlayabilir. Böylece Bitcoin'in kontrolünü ve güvenliğini finans kurumlarının sunduğu hizmetler ile karıştırarak elde edebilirsiniz. Bu, borç verme ve borç alma, ödemeleri planlama, endeks fonlarına yatırım yapma ve daha fazlası gibi Bitcoin ile yapamayacağınız şeyleri kripto para birimleriyle yapmanızı sağlar.

DeFi ile ne yapabilirsiniz?

Çoğu finansal hizmetin merkezi olmayan bir alternatifi var. Ancak Ethereum, tamamen yeni olan finansal ürünler yaratmak için fırsatlar da yaratıyor. Bu sürekli büyüyen bir liste.

• Dünyanın her yerine para gönderin
• Dünya çapında para akışı sağlayın
• Sabit para birimlerine erişin
• Teminat ile borç alın
• Teminatsız borç alın
• Kripto biriktirmeye başlayın
• Token ticareti yapın
• Portföyünüzü büyütün
• Fikirlerinizi fonlayın
• Sigorta satın alın
• Portföyünüzü yönetin

Dünyanın her yerine çabucak para gönderin

Bir blok zinciri olarak Ethereum, işlemleri güvenli ve küresel bir şekilde göndermek için tasarlanmıştır. Bitcoin gibi, Ethereum da dünyanın her yerine para göndermeyi bir e-posta göndermek kadar kolay hâle getiriyor. Cüzdanınızdan alıcınızın ENS adını (bob.eth gibi) veya hesap adresini girdikten sonra ödemeniz (genellikle) dakikalar içinde doğrudan alıcıya gidecektir. Ödeme göndermek veya almak için bir cüzdan gerekir.

Dünya çapında para akışı sağlayın...

Ayrıca Ethereum üzerinden para akışı da yapabilirsiniz. Bu, birisine maaşını saniyede ödemenize izin vererek, ihtiyaç duyduklarında paralarına erişmelerini sağlar. Ya da anında depo veya elektrikli scooter gibi bir şeyler kiralayın.

Ve değerinin değişebileceğinden dolayı ETH göndermek veya akışı yapmak istemiyorsanız, Ethereum'da alternatif para birimleri vardır: sabit paralar.

Stabil para birimlerine erişin

Kripto para birimi volatilitesi, birçok finansal ürün ve genel harcama için bir sorundur. DeFi topluluğu bunu sabit paralarla çözdü. Değerleri, genellikle dolar gibi popüler bir para birimi olan başka bir varlığa sabitlenir.

Dai veya USDC gibi paralar, dolara birkaç sent kadar yakın bir değere sahiptir. Bu, onları kazanç veya perakende satış için mükemmel kılar. Latin Amerika'daki birçok insan, devlet tarafından verilen para birimleriyle ilgili büyük bir belirsizlik döneminde birikimlerini korumanın bir yolu olarak sabit paraları kullandı.

Borçlanma

Merkezi olmayan sağlayıcılardan borç para almanın iki ana çeşidi vardır.

• Eşler arası, yani borç alan bir kişi belirli bir borç verenden doğrudan borç alır.
• Borç verenlerin, borç alacak kişilerin borç alabileceği bir havuza fon (likidite) sağladığı havuz tabanlı çeşit.

Merkezi olmayan bir borç veren kullanmanın birçok avantajı vardır...

Gizlilikle borçlanma

Bugün, borç vermek ve borç almak, ilgili kişilerin etrafında dönmektedir. Bankaların, borç vermeden önce bir krediyi geri ödeme olasılığınız olup olmadığını bilmesi gerekir.

Merkezi olmayan borç verme, tarafların kendilerini tanımlamasına gerek kalmadan çalışır. Böylece, borç alan kişi kredisini geri ödemezse kredi verenin otomatik olarak alacağı bir teminat sunulmuş olur. Bazı borç verenler, NFT'leri bile teminat olarak kabul ederler. NFT'ler, bir tablo gibi benzersiz bir varlığın tapusudur. NFT'ler hakkında daha fazla bilgi

Bu, kredi kontrolü olmadan veya özel bilgileri teslim etmeden borç para almanızı sağlar.

Küresel fonlara erişim

Merkezi olmayan bir borç veren kullandığınızda, yalnızca seçtiğiniz banka veya kurumun gözetimindeki fonlara değil, dünyanın her yerinden yatırılan fonlara erişebilirsiniz. Bu, kredileri daha erişilebilir hâle getirir ve faiz oranlarını iyileştirir.

Vergi açısından verimlilik

Borçlanma, ETH'nizi satmanıza (vergiye tabi bir eylem) gerek kalmadan ihtiyacınız olan fonlara erişmenizi sağlayabilir. Bunun yerine, bir sabit para kredisi için teminat olarak ETH'yi kullanabilirsiniz. Bu, size ihtiyacınız olan nakit akışını sağlar ve ETH'nizi korumanıza izin verir. Sabit paralar, ETH gibi değerlerinde dalgalanma olmadığı için nakit ihtiyacınız olduğunda çok daha iyi olan token'lardır. Sabit paralar hakkında daha fazla bilgi

Hızlı krediler (flash loan)

Hızlı krediler, teminat olmadan veya herhangi bir kişisel bilgi vermeden borçlanmanıza izin veren, merkezi olmayan kredilendirmenin daha deneysel bir şeklidir.

Şu anda teknik olmayan kişiler için geniş çapta erişilebilir değiller ancak gelecekte herkes için neyin mümkün olabileceğine dair ipuçları veriyorlar.

Kredinin aynı işlem içerisinde alınıp geri ödenmesi esasına göre çalışır. Geri ödenemezse, işlem hiçbir şey olmamış gibi geri döner.

Genellikle kullanılan fonlar likidite havuzlarında (borçlanma için kullanılan büyük fon havuzları) tutulur. Belirli bir anda kullanılmıyorlarsa, bu, birisinin bu fonları ödünç alması, onlarla iş yapması ve kelimenin tam anlamıyla ödünç alındıkları anda tam olarak geri ödemesi için bir fırsat yaratır.

Bu, çok özel bir işlem için çok fazla mantığın dahil edilmesi gerektiği anlamına gelir. Basit bir örnek: Fiyatın daha yüksek olduğu farklı bir borsada satmak için bir varlıktan tek bir fiyat üzerinden olabildiğince borçlanmak için hızlı kredi kullanan birisi.

Yani tek bir işlemde aşağıdakiler gerçekleşir:

• A borsasından 1,00 ABD Doları karşılığında X miktarda $asset alırsınız
• B borsasında 1,10 ABD Doları karşılığında X $asset satarsınız
• A borsasına krediyi geri ödersiniz
• İşlem ücreti hariç kârı alırsınız

B borsasının arzı aniden düşerse ve kullanıcı orijinal krediyi karşılayacak kadar satın alamazsa, işlem başarısız olur.

Yukarıdaki örneği geleneksel finans dünyasında yapabilmek için çok büyük miktarda paraya ihtiyacınız var. Bu para kazanma stratejilerine yalnızca önceden bir servete sahip olanlar erişebilir. Hızlı krediler, paraya sahip olmanın para kazanmak için mutlaka bir ön koşul olmadığı bir geleceğe bir örnektir.

Hızlı krediler hakkında daha fazla bilgi(opens in a new tab)

Kripto ile biriktirmeye başlayın

Borç Verme

Borç vererek kripto paranızdan faiz kazanabilir ve fonlarınızın gerçek zamanlı olarak büyümesini sağlayabilirsiniz. Şu anda faiz oranları, yerel bankanızda elde edebileceğinizden çok daha yüksek (eğer bir bankaya erişebilecek kadar şanslıysanız). İşte bir örnek:

• Bir sabit para olan 100 Dai'nizi Aave gibi bir ürüne borç veriyorsunuz.
• Borç verdiğiniz Dai'nizi temsil eden bir token olan 100 Aave Dai (aDai) alırsınız.
• aDai'niz faiz oranlarına göre artacak ve cüzdanınızdaki bakiyenizin büyüdüğünü görebilirsiniz. APR'ye (yıllık yüzde oran) bağlı olarak, cüzdan bakiyenizde birkaç gün hatta birkaç saat sonra 100.1234 gibi bir tutar görebilirsiniz!
• İstediğiniz zaman aDai bakiyenize eşit miktarda normal Dai çekebilirsiniz.

Kayıpsız piyangolar

PoolTogether gibi kayıpsız piyangolar, paradan tasarruf etmenin eğlenceli ve yenilikçi yeni bir yoludur.

• 100 Dai token'ı kullanarak 100 bilet satın alırsınız.
• 100 biletinizi temsil eden 100 plDai alırsınız.
• Biletlerinizden biri kazanan olarak seçilirse, plDai bakiyeniz ödül havuzunun miktarı kadar artacaktır.
• Kazanamazsanız, 100 plDai'niz gelecek haftanın çekilişine aktarılır.
• İstediğiniz zaman plDai bakiyenize eşit miktarda normal Dai çekebilirsiniz.

Ödül havuzu, yukarıdaki borç verme örneğinde olduğu gibi, bilet yatırmalarının borç verilmesiyle elde edilen tüm faiz tarafından oluşturulur.

Takas token'ları

Ethereum'da binlerce token var. Merkeziyetsiz borsalar (DEX'ler), istediğiniz zaman farklı token'larla işlem yapmanızı sağlar. Varlıklarınızın kontrolünü asla bırakmazsınız. Bu, farklı bir ülkeyi ziyaret ederken bir döviz bürosu kullanmak gibidir. Ancak DeFi sürümü asla kapanmaz. Piyasalar 7/24, yılda 365 gün açıktır ve teknoloji, her zaman bir ticareti kabul edecek birinin olacağını garanti ediyor.

Örneğin, kayıpsız piyango PoolTogether'ı (yukarıda açıklanmıştır) kullanmak istiyorsanız, Dai veya USDC gibi bir token'a ihtiyacınız olacaktır. Bu DEX'ler, ETH'nizi bu token'larla değiştirmenize ve işiniz bittiğinde tekrar geri almanıza olanak tanır.

Gelişmiş ticaret

Biraz daha fazla kontrol isteyen borsa kullanıcıları için daha gelişmiş seçenekler bulunuyor. Limit emirleri, vadesizler, marj ticareti ve daha fazlası mümkündür. Merkezi olmayan ticaret ile küresel likiditeye erişirsiniz, piyasa asla kapanmaz ve varlıklarınızın kontrolü her zaman sizde olur.

Merkezi bir borsa kullandığınızda, varlıklarınızı ticaretten önce yatırmanız ve varlıklarınızı koruması için merkezi borsaya güvenmeniz gerekir. Merkezi borsalar hacker'lar için önemli hedefler olduğundan varlıklarınız yatırıldıktan sonra risk altındadır.

Portföyünüzü büyütün

Ethereum'da, seçtiğiniz bir stratejiye dayalı olarak portföyünüzü büyütmeye çalışacak fon yönetimi ürünleri bulunmaktadır. Bu otomatiktir, herkese açıktır ve kârınızdan pay alan bir insan yöneticiye ihtiyaç duymaz.

İyi bir örnek: DeFi Pulse Index fonu (DPI)(opens in a new tab). Bu, sizin portföyünüzün her zaman piyasa değerine göre en iyi DeFi token'larını(opens in a new tab) içermesini sağlamak için otomatik olarak yeniden dengelenen bir fondur. Hiçbir zaman herhangi bir ayrıntıyı yönetmek zorunda kalmazsınız ve istediğiniz zaman fondan çıkabilirsiniz.

Fikirlerinizi fonlayın

Ethereum, kitle fonlaması için ideal bir platformdur:

• Potansiyel fon sağlayıcılar her yerden gelebilir: Ethereum ve token'ları, dünyanın dört bir yanındaki insanlara açıktır.
• Şeffaf olduğu için fon toplayanlar ne kadar para toplandığını kanıtlayabilir. Daha sonra fonların nasıl harcandığını bile takip edebilirsiniz.
• Fon toplayanlar, örneğin belirli bir son tarih ve karşılanmayan minimum tutar varsa otomatik geri ödemeler ayarlayabilir.

İkinci dereceden finansman

Ethereum açık kaynaklı bir yazılımdır ve şimdiye kadar yapılan çalışmaların çoğu topluluk tarafından fonlanmıştır. Bu, ilginç bir yeni fon yaratma modelinin büyümesine yol açtı: ikinci dereceden finansman. Bu, gelecekte her tür kamu malını finanse etme şeklimizi iyileştirme potansiyeline sahiptir.

İkinci dereceden finansman, en benzersiz talebe sahip projelerin en yüksek finansmanı almasını sağlar. Başka bir deyişle, çoğu insanın hayatını iyileştirecek projeler. Şöyle çalışır:

1. Bağışlanan fonların oluşturduğu bir eşleştirme havuzu bulunur.
2. Bir kamu fonlaması turu başlar.
3. İnsanlar bir miktar para bağışlayarak bir projeye olan taleplerini belirtebilirler.
4. Tur bittiğinde, eşleştirme havuzu projelere dağıtılır. En benzersiz talebe sahip olanlar, eşleştirme havuzdan en yüksek tutarı alır.

Bu, 1 dolarlık 100 bağışa sahip olan A Projesi'nin, tek bir 10.000 dolarlık bağışa sahip olan B Projesi'nden daha fazla fon alabilmesi anlamına gelir (eşleştirme havuzunun boyutuna bağlı olarak).

İkinci dereceden finansman hakkında daha fazla bilgi(opens in a new tab)

Sigorta

Merkezi olmayan sigorta; sigortayı daha ucuz, ödemesi daha hızlı ve daha şeffaf hâle getirmeyi amaçlar. Daha fazla otomasyonla, kapsama alanı daha ekonomiktir ve ödemeler çok daha hızlıdır. Tazminatınıza karar vermek için kullanılan veriler tamamen şeffaftır.

Ethereum ürünleri, herhangi bir yazılım gibi, hatalardan ve açıklardan zarar görebilir. Dolayısıyla şu anda bu alandaki birçok sigorta ürünü, kullanıcılarını fon kaybına karşı korumaya odaklanıyor. Ancak hayatın karşımıza çıkarabileceği her şeyi kapsamaya başlayan projeler mevcuttur. Güzel bir örnek: Kenya'daki küçük çiftçileri kuraklık ve sele karşı korumayı(opens in a new tab) amaçlayan Etherisc'in Hasat teminatı. Merkezi olmayan sigorta, genellikle geleneksel sigortadan fiyatlandırılan çiftçiler için daha ucuz teminat sağlayabilir.

Toplayıcılar ve portföy yöneticileri

Bu kadar çok şey olurken, tüm yatırımlarınızı, kredilerinizi ve ticaretlerinizi takip etmenin bir yoluna ihtiyacınız olacak. Tüm DeFi aktivitelerinizi tek bir yerden koordine etmenize izin veren bir dizi ürün var. Bu, DeFi'nin açık mimarisinin güzelliğidir. Ekipler, ürünler arasında sadece bakiyelerinizi görmenin ötesinde ürünlerin özelliklerini de kullanabileceğiniz arayüzler oluşturabilir. DeFi keşfederken bunu faydalı bulabilirsiniz.

DeFi nasıl çalışır?

DeFi, aracılara ihtiyaç duymayan hizmetler sağlamak için kripto para birimleri ve akıllı sözleşmeler kullanır. Günümüz finans dünyasında, finansal kurumlar işlemlerin garantörü olarak hareket etmektedir. Bu, bu kurumlara muazzam bir güç verir çünkü paranız onların üzerinden aktarılır. Ayrıca dünya çapında milyarlarca insan bir banka hesabına bile erişemiyor.

DeFi'de, işlemdeki finansal kurumun yerini bir akıllı sözleşme alır. Akıllı sözleşme, para tutabilen ve belirli koşullara göre gönderebilen/geri ödeyebilen bir tür Ethereum hesabıdır. Kullanıma girdikten sonra hiç kimse bu akıllı sözleşmeyi değiştiremez: Her zaman programlandığı gibi çalışır.

Harçlık veya ödenek dağıtmak için tasarlanmış bir sözleşme, her cuma günü A Hesabından B Hesabına para göndermek üzere programlanabilir. Ve bunu yalnızca A Hesabı gerekli fonlara sahip olduğu sürece yapar. Hiç kimse sözleşmeyi değiştiremez ve fonları çalmak için C Hesabını alıcı olarak ekleyemez.

Sözleşmeler ayrıca herkesin incelemesi ve denetlemesi için halka açıktır. Bu, kötü niyetli sözleşmelerin genellikle oldukça hızlı bir şekilde topluluk incelemesine gireceği anlamına gelir.

Bu, şu anda Ethereum topluluğunun kod okuyabilen daha teknik bilgiye sahip üyelerine güvenmek gerektiği anlamına geliyor. Açık kaynak tabanlı topluluk, geliştiricileri kontrol altında tutmaya yardımcı olur, ancak akıllı sözleşmelerin okunması daha kolay hâle geldikçe ve kodun güvenilirliğini kanıtlamak için başka yollar geliştirildikçe bu ihtiyaç zamanla azalacaktır.

Ethereum ve DeFi

Ethereum, birkaç nedenden dolayı DeFi için mükemmel bir temeldir:

• Hiç kimse Ethereum'a veya Ethereum'da bulunan akıllı sözleşmelere sahip değildir: Bu, herkese DeFi kullanma fırsatı verir. Bu aynı zamanda kimsenin kuralları sizin aleyhinize değiştiremeyeceği anlamına gelir.
• DeFi ürünlerinin tümü, perde arkasında aynı dili konuşur: Ethereum. Bu, birçok ürünün sorunsuz bir şekilde birlikte çalıştığı anlamına gelir. Token'ları tek bir platformda borç verebilir ve faiz getiren token'ı tamamen farklı bir uygulamadaki farklı bir pazarda takas edebilirsiniz. Bu, bankanızda sadakat puanlarını bozdurabilmeye benzer.
• Token'lar ve kripto para birimi, paylaşılan bir defter olan Ethereum'da yerleşiktir: İşlemleri ve mülkiyeti takip etmek biraz Ethereum'un işidir.
• Ethereum, eksiksiz bir finansal özgürlük sağlar: Çoğu ürün asla paranızın gözetimini almaz ve kontrolü size bırakır.

DeFi'yi katmanlar halinde düşünebilirsiniz:

1. Blok zinciri: Ethereum, işlem geçmişini ve hesapların durumunu içerir.
2. Varlıklar: ETH ve diğer token'lar (para birimleri).
3. Protokol –
   akıllı sözleşmeler

   Smart contract

   A smart contract is a program that automatically executes agreements on a blockchain, like a self-enforcing digital contract. Introduction to smart contracts.
   işlevsellik sağlar; örneğin, bu varlıklara merkeziyetsiz borçlanmaya izin veren bir servis sağlar.
4. Uygulamalar: Protokolleri yönetmek ve bunlara erişmek için kullandığımız ürünler.

DeFi oluşturun

DeFi, açık kaynaklı bir akımdır. DeFi protokolleri ve uygulamaları; incelemeniz, çatallamanız ve yenilik yapmanız için tamamen açıktır. Bu katmanlı yığın sayesinde (hepsi aynı temel blok zincirini ve varlıkları paylaşır), benzersiz birleşik fırsatların kilidini açmak için protokoller karıştırılabilir ve eşleştirilebilir.

Daha fazla bilgi

DeFi verisi

• DeFi Prime(opens in a new tab)
• DeFi Llama(opens in a new tab)
• DeFi Oranı(opens in a new tab)

DeFi makaleleri

• DeFi Başlangıç Rehberi(opens in a new tab) – Sid Coelho-Prabhu, 6 Ocak 2020

Videolar

• Finematics - merkeziyetsiz finans eğitimi(opens in a new tab) – DeFi ile ilgili Videolar
• The Defiant(opens in a new tab) - DeFi ile ilgili temel bilgiler: Bu bazen kafa karıştırıcı olan alana giriş yapmak için bilmeniz gereken her şey.
• Whiteboard Crypto(opens in a new tab) DeFi nedir?

Topluluklar

• DeFi Llama Discord sunucusu(opens in a new tab)
• DeFi Pulse Discord sunucusu(opens in a new tab)