Ana içeriğe geç

Sayfanın son güncellenmesi: 6 Mart 2024

Danksharding

Danksharding Ethereum 'un nasıl tamamen ölçeklendirebilir bir blok zincire dönüşebilir sorusunun cevabı, ancak o noktaya gelebilmek için yapılması gereken birkaç protokol yükseltmesi var. Proto-Danksharding de bu yolun ortalarında bulunan bir adım. İkisi de Katman 2'deki işlemleri kullanıcılar için mümkün olduğu kadar ucuz tutmaya ve Ethereumu >saniyede 100.000 işleme kadar ölçeklendirebilmeyi hedefliyor.

Proto-Danksharding nedir?

Proto-Danksharding, EIP-4844(opens in a new tab) olarak da bilinir, toplamaların bloklara daha uygun veri ekleyebilmesi için bir yöntemdir. Bu iki kavramın isimleri fikri ortaya atan araştırmacılardan gelmektedir: Protolambda ve Dankrad Feist. İşlemlerini CALLDATA'ya kaydettikleri için toplamalar şu an için kullanıcı işlemlerini ne kadar uyguna yapabilecekleri konusunda sınırlandırılmışlardır. Bu çok pahalı çünkü Ethereum düğümleri tarafından işleniyor ve toplamaların veriye kısa bir süre ihtiyaç duymasına rağmen zincirde sonsuza kadar yaşıyor. Proto-Danksharding bloklara takılıp gönderilebilen veri damlalarını tanıtıyor. Bu veri damlaları Ethereum Sanal Makinesi için erişilebilir değildir ve belli bir süreden sonra otomatik olarak silinir (1-3 ay). Bu, toplamaların verilerini çok daha ucuza gönderebileceklerini ve birikimleri de son kullanıcılara ucuz işlemler adı altında aktarabileceği anlamına gelir.

Veri damlaları nasıl onaylanır?

Toplamalar veri damlalarında uyguladığı işlemleri gönderirler. Ayrıca veri için bir "taahhüt" de gönderirler. Bunu veriye polinom bir fonksiyon sığdırıp yaparlar. Artık bu fonksiyon çeşitli noktalarda değerlendirilebilir. Örneğin aşırı basit bir fonksiyonu ele alırsak, f(x) = 2x-1, bu fonksiyonu sonrasında x = 1, x = 2, x = 3 için de değerlendirebiliriz ve vereceği sonuçlar 1, 3, 5 olur. Bir kanıtlayıcı aynı uygulamayı veriye uygular ve aynı noktalarda onu değerlendirir. Eğer orijinal veri değişmişse, fonksiyon aynı olmayacaktır, bu yüzden her noktadaki değerler de farklı ölçülecektir. Gerçekte, taahhüt ve kanıt biraz daha karmaşık çünkü bunlar kriptografik fonksiyonlarda sarılıdır.

KZG nedir?

KZG'nin açılımı Kate-Zaverucha-Goldberg'dür. Bunlar bir(opens in a new tab) veri blokunu daha küçük bir veri blokuna indirgeyen bir şemanın 3 orijinal yazarıdır: "kriptografik taahhüt"(opens in a new tab). Veri damları, toplama tarafından girilir ve toplamanın yanlış davranmadığına dair onaylanması şarttır. Bu bir kanıtlayıcının veri damlası içindeki işlemleri taahhütün geçerliliği için tekrar uygulamasını kapsar. Bu, kavramsal olarak yürütüm istemcisilerinin Merkle kanıtlarını kullanarak Ethereum işlemlerinin geçerliliğini sorgulamasıyla aynıdır. KZG verinin içine polinom fonksiyon yerleştiren alternatif bir kanıttır. Taahhüt, polinomu bazı gizli veri noktalarında değerlendirir. Kanıtlayıcı aynı polinomu tekrar tekrar veriye yerleştirir ve aynı değerlerle değerlendirirse, sonuç da hep aynı olur. Bu verinin sıfır bilgi teknikleriyle uyumlu olduğunu onaylamak için bazı toplamalar ve haliyle Ethereum protokolünün farklı bölümleri tarafından kullanılan bir yoldur.

KZG Töreni nedir?

KZG Töreni, Ethereum topluluğundan birçok insanın beraber veri onaylamak için kullanmak üzere yazdığı rastgele bir dizidir. Bu sayı dizilerinin kimse tarafından bilinmemesi ve tekrar oluşturulmaması çok önemlidir. Bundan emin olmak için, törene katılan herkes önceki katılımcıdan bir dizi alır. Sonra kendileri bazı yeni değerler oluştururlar (örnek: internet tarayıcısının mouse hareketini ölçmesine izin vermek) ve önceki değerlerle karıştırırlar. Sonrada bu değeri bir sonraki katılımcıya gönderirler ve yerel cihazlarından silerler. Törendeki bir kişi bunu dürüst yaptığı sürece, son değer saldırgan için bilinemez olacak. EIP-4844 KZG töreni hâlâ açıktı ve on binlerce insan kendi entropilerini eklemek için katıldı. Bu törenin baltanabilmesi için, katılımcıların %100'ünün aktif olarak sahtekar olması gerekirdi. Katılımcıların gözünde, eğer kendilerinin dürüst olduklarını biliyorlarsa, başkalarına güvenmeye gerek yoktu çünkü kendilerinin zaten töreni güvende tuttuklarını biliyorlardı (N'de 1 dürüst katılımcı gerekliliğini kişisel olarak sağlamışlardı).

Ne Danksharding ne de Proto-Danksharding blok zinciri çoklu parçalara ayırmayı hedeflemiş olan geleneksel "Parçalama"ya uymaz. Parça zincirleri artık yol haritasının bir parçası değildir. Bunun yerine, "Danksharding", Ethereum'u ölçeklendirmek için damlalar etrafında dağıtılmış veri örneklendirmesini kullanır. Bu, uygulanması çok daha kolay bir yöntemdir. Bu modele bazen "veri parçalama" da denir.

DankSharding nedir?

Danksharding, Proto-Danksharing ile başlayan toplama ölçeklemesinin tamamen gerçekleştirilmesidir. Danksharding, sıkıştırılmış işlem verilerini boşaltabilmek adına Ethereum'a toplamalar için fazla miktarda alan sağlayacaktır. Bu da Ethereum'un yüzlerce bağımsız toplamayı kolaylıkla destekleyebileceği ve saniyede milyonlarca işlem gerçekleştirebileceği anlamına gelir.

Bunun çalışma mantığı damlaların, Proto-Danksharding'teki bloklara bağlı 1'den tam Danksharding'deki 64'e genişletilmesidir. Diğer gerekli değişiklikler, fikir birliği istemcilerinin yeni büyük damlalarla başa çıkabilmek için gereken çalışma biçimindeki güncellemelerdir. Bu değişiklerden bazıları, Danksharding'den bağımsız sebeplerden dolayı halihazırda yol haritasında bulunmaktadır. Örneğin, Danksharding, "önerici-inşa edici" ayrımının uygulanmış olmasını gerektirir. Bu, blok inşası ve blok önerisi görevlerini farklı doğrulayıcılara dağıtan bir yükseltmedir. Benzer şekilde Danksharding için, veri ulaşılabilirliği örneklemi gereklidir. Ancak, aynı zamanda yüklü miktarda geçmiş verileri depolamayan hafif istemcilerin (durumsuz istemciler) geliştirilmesinde de gereklidir.

Güncel ilerleme

Full Danksharding için birkaç yıl daha beklememiz gerekiyor. Ancak, Proto-Danksharding nispeten daha yakın bir tarihte gelecektir. Yazım zamanında (Şubat 2023) KZG töreni hâlâ açık ve şu ana kadar toplam 50000 kişiyi katkıda bulunacak kadar etkiledi. Proto-Danksharding için EIP(opens in a new tab)'nin olgunlaştığını söyleyebiliriz, özellikler konusunda anlaşıldı ve müşteriler şu anda yürütülen bazı testleri uygulayıp üretime hazır hale getirdi. Bundan sonraki adım ise, bu değişimleri halka açık bir Test Ağında denemek. EIP 4844 hazırlık kontrolünü(opens in a new tab) takip ederek güncel durumdan haberdar kalabilirsiniz.

Daha fazla bilgi

Bu makale yararlı oldu mu?