Ethereum bu nima?
Raqamli kelajagimizning asosi
Boshlovchilar uchun Ethereum qanday ishlashi, uning foydalari va undan dunyo bo‘ylab millionlab odamlar qanday foydalanishi haqida to‘liq qo‘llanma.
Xulosa
Ethereum butun dunyo bo‘ylab Ethereum protokoli deb nomlangan qoidalar to‘plamiga amal qiladigan kompyuterlar tarmog‘idir. Ethereum tarmog‘i har kim qurishi va foydalanishi mumkin bo‘lgan jamoalar, ilovalar, tashkilotlar va raqamli aktivlar uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
Istalgan payt istalgan joydan Ethereum hisobini yaratishingiz va ilovalar olamini kezishingiz yoki o‘zingiznikini yaratishingiz mumkin. Asosiy yangilik shundaki, siz bularning barchasini qoidalarni o‘zgartirishi yoki ruxsatingizni cheklashi mumkin bo‘lgan markaziy organga ishonmasdan qilishingiz mumkin.
- Free and global Ethereum accounts
- Pseudo-private, no personal information needed
- Without restrictions anyone can participate
- No company owns Ethereum or decides its future
Ethereum nima qila oladi?
Hamma uchun bank xizmati
Hamma ham moliyaviy xizmatlardan foydalana olmaydi. Internetga ulanish - bu Ethereum va unga asoslangan kreditlash, qarz olish va jamg‘arma mahsulotlariga kirish uchun kerak bo‘lgan barcha narsa.
Ochiq internet
Istalgan kishi Ethereum tarmog‘i bilan muloqot qilishi yoki unda ilovalar yaratishi mumkin. Bu sizga bir nechta mega-korporatsiyalar tomonidan boshqarilish o‘rniga o‘z aktivlaringiz va identifikatsiyangizni boshqarish imkonini beradi.
Peer-to-peer tarmog‘i
Ethereum sizga boshqa odamlar bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri raqamli aktivlarni muvofiqlashtirish, shartnomalar tuzish yoki o‘tkazish imkonini beradi. Vositachilarga tayanish shart emas.
Senzuraga chidamli
Hech bir hukumat yoki kompaniya Ethereum ustidan nazoratga ega emas. Nomarkazlashtirish Ethereum’da to‘lovlarni qabul qilish yoki xizmatlardan foydalanishingizga hech kimning to‘sqinlik qila olmasligini ta’minlaydi.
Tijoriy kafolatlar
Mijozlar faqat kelishilgan narsani taqdim etsangizgina mablag‘lar qo‘ldan qo‘lga o‘tishi haqida mustahkam kafolatga ega. Xuddi shu kabi, ishlab chiquvchilar qoidalar ular uchun o‘zgarmasligiga ishonch hosil qilishlari mumkin.
Kompozit mahsulotlar
Barcha ilovalar umumiy global holatga ega bo‘lgan bitta blokcheyn asosida qurilgan, ya’ni ular bir-birlaridan (Lego g‘ishtlari kabi) foydalanishlari mumkin. Bu hech kim ilovalarga tayanadigan vositalarni olib tashlay olmaydigan yaxshiroq mahsulotlar va taassurotlar hamda kafolatlarni taqdim etadi.
Blokcheyn - bu tranzaksiyalar ma’lumotlar bazasi bo‘lib, u tarmoqdagi ko‘plab kompyuterlarda yangilanadi va ulashiladi. Har safar yangi tranzaksiyalar to‘plami qo‘shilganda, u "blok" deb ataladi - shuning uchun blokcheyn nomi. Ethereum kabi ommaviy blokcheynlar har kimga ma’lumotlarni qo‘shish imkonini beradi, lekin olib tashlamaydi. Agar kimdir ma’lumotni o‘zgartirmoqchi yoki tizimni aldamoqchi bo‘lsa, buni tarmoqdagi aksariyat kompyuterlarda qilishi kerak edi. Bu juda ko‘p! Bu Ethereum kabi markazlashtirilmagan blokcheynlarni yuqori darajada xavfsiz qiladi.
Ethereumʼdan nima uchun foydalanishim kerak?
Agar global miqyosda muvofiqlashtirish, tashkilotlar yaratish, ilovalar yaratish va qiymat ulashishning yanada barqaror, ochiq va ishonchli usullari bilan qiziqsangiz, Ethereum siz uchun. Ethereum - bu barchamiz yozgan hikoya, shuning uchun keling va biz u bilan birgalikda qanday ajoyib dunyolarni yaratishimiz mumkinligini kashf eting.
Ethereum, shuningdek, o‘z nazoratidan tashqaridagi tashqi kuchlar tufayli o‘z aktivlarining xavfsizligi yoki mustahkamligi yoki harakatchanligi bo‘yicha noaniqlikni yengishga majbur bo‘lgan odamlar uchun bebaho bo‘ldi.
Ethereum raqamlarda
Ethereum kim tomonidan boshqariladi?
Ethereum hech qanday alohida subyekt tomonidan nazorat qilinmaydi. U Ethereum protokoli bo‘yicha ishlaydigan va Ethereum ga qo‘shiladigan har qanday ulangan kompyuterlarda mavjud. Ushbu kompyuterlarning har biri tugun deb nomlanadi. Tugunlarni istalgan kishi boshqarishi mumkin, lekin tarmoq xavfsizligini ta’minlashda ishtirok etish uchun ETH (Ethereum’ning mahalliy tokeni) olishingiz kerak. 32 ETHga ega istalgan foydalanuvchi buni ruxsatsiz bajarishi mumkin.
Hatto Ethereum manba kodi ham bitta tashkilot tomonidan ishlab chiqarilmaydi. Har kim protokolga o‘zgartirishlar taklif qilishi va yangilanishlarni muhokama qilishi mumkin. Ethereum protokolining mustaqil tashkilotlar tomonidan bir nechta dasturlash tillarida ishlab chiqarilgan bir nechta tatbiqlari mavjud va ular odatda ochiq tarzda quriladi va hamjamiyat hissalarini rag‘batlantiradi.
Aqlli shartnomalar nima?
Aqlli shartnomalar - bu Ethereum blokcheynida yashovchi kompyuter dasturlari. Ular foydalanuvchining tranzaksiyasi tufayli ishga tushadi. Ular Ethereum’ni juda moslashuvchan qiladi. Ushbu dasturlar markazlashmagan ilovalar va tashkilotlar uchun qurilish bloklari vazifasini bajaradi.
Xizmat shartlarini o‘zgartirgan mahsulotdan foydalanganmisiz? Yoki foydali deb topgan funksiyangizni olib tashladingizmi? Ethereum uchun smart shartnoma e’lon qilingandan so‘ng, u onlayn va Ethereum mavjud bo‘lgan vaqt davomida ishlaydi. Hatto muallif ham uni ko‘chirib ololmaydi. Aqlli shartnomalar avtomatlashtirilganligi sababli, ular hech qanday foydalanuvchini kamsitmaydi va har doim foydalanishga tayyor.
Kredit ilovalari, nomarkazlashgan savdo birjalari, sug‘urta, kvadratik moliyalashtirish, ijtimoiy tarmoqlar, - bularning barchasi aqlli shartnomalarga misol bo‘la oladi.
Ethereum kriptovalyutasi efir bilan tanishing
Ethereum tarmog‘idagi ko‘plab harakatlar Ethereumʼning o‘rnatilgan kompyuterida (Ethereum Virtual Machine nomi bilan tanilgan) ba’zi ishlarni bajarishni talab qiladi. Bu hisoblash bepul emas; u Ethereumʼning ether (ETH) deb nomlangan mahalliy kriptovalyutasidan foydalanish uchun to‘lanadi. Bu shuni anglatadiki, tarmoqqa ulanish uchun kamida oz miqdorda efir kerak bo‘ladi.
Ether sof raqamli bo‘lib, uni dunyoning istalgan joyiga bir zumda yuborishingiz mumkin. Ether ta’minoti hech qanday hukumat yoki kompaniya tomonidan nazorat qilinmaydi - u markazlashtirilmagan va to‘liq shaffof. Ether protokolga muvofiq aniq tartibda chiqariladi, faqat tarmoqni himoya qiladigan manfaatdorlarga beriladi.
Yillik energiya sarfi, TWh/yil
Ethereumʼning energiya iste’moli haqida nima deyish mumkin?
2022-yil 15-sentyabrda Ethereum The Merge yangilanishi orqali Ethereum dan ga o‘tdi.
Birlashish Ethereum’ning eng katta yangilanishi bo‘ldi va Ethereum’ni himoyalash uchun zarur bo‘lgan energiya sarfini 99,95% ga kamaytirdi va kamroq uglerod xarajati uchun yanada xavfsiz tarmoq yaratdi. Ethereum endi xavfsizlik va ko‘lamdorlikni oshiradigan kam uglerodli blokcheyn hisoblanadi.
Kriptodan jinoiy faoliyat vositasi sifatida foydalanilayotganini eshitdim. Bu rostmi?
Har qanday texnologiya singari, u ham ba’zida noto‘g‘ri qo‘llaniladi. Biroq, barcha Ethereum tranzaksiyalari ochiq blokcheynda sodir bo‘lganligi sababli, rasmiylar uchun noqonuniy faoliyatni kuzatish an’anaviy moliya tizimiga qaraganda osonroq bo‘ladi, bu esa Ethereumʼni aniqlanmasdan qolishni afzal ko‘rganlar uchun kamroq jozibador tanlovga aylantiradi.
Yevropa Ittifoqining Huquqni muhofaza qilish bo‘yicha hamkorlik agentligi Europol tomonidan yaqinda e’lon qilingan hisobotning asosiy xulosalariga ko‘ra, kriptovalyutalar jinoiy maqsadlarda fiat valyutalarga qaraganda ancha kam qo‘llaniladi:
"Noqonuniy faoliyat uchun kriptovalyutalardan foydalanish umumiy kriptovalyuta iqtisodiyotining kichik bir qismini tashkil qilganga o‘xshaydi va u an’anaviy moliyaga jalb qilingan noqonuniy mablag‘lar miqdoridan nisbatan kamroq."
Ethereum va Bitcoin o‘rtasidagi farq nimada?
2015-yilda ishga tushirilgan Ethereum bitkoin innovatsiyalariga asoslanadi, ba’zi katta farqlar bilan.
Ikkalasi ham sizga to‘lov provayderlari yoki banklardan foydalanmasdan raqamli pullardan foydalanish imkonini beradi. Ammo Ethereum dasturlanadigan, shuning uchun siz uning tarmog‘ida markazlashtirilmagan ilovalarni yaratishingiz va joylashtirishingiz mumkin.
Bitcoin bizga bir-birimizga qimmatli deb hisoblagan narsalarimiz haqida asosiy xabarlarni yuborish imkonini beradi. Obro‘siz qiymat yaratish allaqachon qudratlidir. Ethereum buni kengaytiradi: shunchaki xabarlar emas, siz har qanday umumiy dastur yoki shartnomani yozishingiz mumkin. Yaratish va kelishish mumkin bo‘lgan shartnomalar uchun cheklov yo‘q, shuning uchun Ethereum tarmog‘ida katta yangiliklar sodir bo‘ladi.
Bitcoin faqat to‘lov tarmog‘i bo‘lsa-da, Ethereum ko‘proq moliyaviy xizmatlar, o‘yinlar, ijtimoiy tarmoqlar va boshqa ilovalar bozoriga o‘xshaydi.
Batafsil o‘qish
Ethereum yangiliklari haftasi - Ekotizimdagi asosiy o‘zgarishlarni yorituvchi haftalik tarqatma xabar.
Atomlar, muassasalar, blokcheynlar - Nima uchun blokcheynlar muhim?
Kernel Ethereum orzusi