آخرین بروزرسانی صفحه: ۴ خرداد ۱۴۰۲
مقدمه‌ای بر قراردادهای هوشمند
قراردادهای هوشمند بلوک‌های زیربنای سازنده‌ی برنامه‌های اتریوم هستند. آن‌ها برنامه‌های رایانه‌ای هستند که بر روی زنجیره‌‌ی بلوکی ذخیره می‌شوند و امکان تبدیل قراردادهای سنتی به دیجیتال را فراهم می‌کنند. قراردادهای هوشمند بسیار منطقی بوده و از یک روال ساختارمند اگر-آنگاه استفاده می‌کنند. بدان معنا که دقیقاً به همان شیوه‌ای که کدنویسی شده اند عمل می‌کنند و غیرقابل تغییر هستند.
نیک سابو برای اولین بار آن‌ها را «قرارداد هوشمند» نامید. در سال 1994، او مقدمه‌ای بر مفهوم(opens in a new tab) و در سال 1996 کاوشی در مورد آنچه که قراردادهای هوشمند می‌توانند انجام دهند(opens in a new tab) را نوشت.
نیک سابو یک بازار دیجیتالی را تجسم کرده بود که بر اساس این فرایندهای خودکار و امن رمزنگاری شده است. مکانی که در آن تراکنش‌ها و عملکردهای تجاری می‌توانند بدون اعتماد انجام شوند - بدون واسطه. قراردادهای هوشمند در اتریوم به این تجسم جا مهی عمل می‌پوشانند.
قرارداد چیست؟
احتمالاً فکر میکنید: «من وکیل نیستم! چرا به قراردادها اهمیت بدهم؟». برای اکثر مردم، قراردادها توافق‌نامه‌های طولانی‌مدت و یا اسناد حقوقی خسته‌کننده را به ذهن متبادر می‌کنند.
قرارداد همان توافق است. یعنی هر شکلی از توافق را می‌توان در قالب یک قرارداد گنجاند. توافقات شفاهی یا قراردادهایی که روی کاغذ نوشته می‌شوند برای خیلی چیزها قابل‌قبول هستند، اما بی‌نقص نیستند.
اعتماد و قرارداد
یکی از بزرگترین مشکلات قراردادهای سنتی، نیاز به افراد مورد اعتماد برای پیگیری نتایج قرارداد است.
به‌عنوان مثال:
آلیس و باب مسابقه دوچرخه‌سواری دارند. فرض کنید آلیس با باب 10 دلار شرط می‌بندد که در مسابقه برنده خواهد شد. باب مطمئن است که برنده خواهد بود و با شرط بندی موافقت می کند. در پایان، آلیس مسابقه را خیلی جلوتر از باب به پایان می‌رساند و مشخصاً برنده می‌شود. اما باب از پرداخت مبلغ شرط‌بندی امتناع می‌کند و ادعا می‌کند که آلیس حتماً تقلب کرده است.
این مثال احمقانه، مشکل هر نوع توافق غیرهوشمند را نشان می‌دهد. حتی اگر شرایط توافق برآورده شود (یعنی شما برنده مسابقه شده باشید)، همچنان باید به شخص دیگری برای اجرای توافق اعتماد کنید (یعنی پرداخت مبلغ شرط‌بندی).
قراردادهای هوشمند
قراردادهای هوشمند، قراردادها را دیجیتالی می‌کنند و شرایط یک قرارداد را به کد رایانه‌ای تبدیل می‌کنند که در صورت تحقق شرایط قرارداد، به‌طور خودکار اجرا می‌شود.
یک دستگاه فروش دیجیتال
یک مثال ساده برای قرارداد هوشمند، دستگاه فروش خودکار است که تا حدودی شبیه به قرارداد هوشمند عمل می‌کند - ورودی‌های خاص خروجی‌های از پیش تعیین شده را تضمین می‌کنند.
- شما یک محصول را انتخاب میکنید
- دستگاه فروش خودکار مبلغ مورد نیاز برای خرید محصول را نشان می‌دهد
- شما مبلغ لازم را پرداخت میکنید
- دستگاه فروش خودکار تأیید می‌کند که شما مبلغ لازم را پرداخت کرده‌اید
- دستگاه فروش خودکار محصول مورد نظر را به شما می‌دهد
دستگاه فروش خودکار فقط پس از برآورده شدن تمام الزامات محصول مورد نظر را به شما می‌دهد. اگر محصولی را انتخاب نکنید یا پول کافی پرداخت نکنید، دستگاه فروش خودکار محصول را به شما تحویل نمی‌دهد.
اجرای خودکار
یکی از مهمترین مزایای قراردادهای هوشمند نسبت به قراردادهای معمولی این است که با تحقق شرایط قرارداد، نتیجه به‌طور خودکار اجرا می‌شود. نیازی نیست منتظر بمانید تا انسان نتیجه را اجرا کند. به عبارت دیگر: قراردادهای هوشمند نیاز به اعتماد را حذف می‌کند.
به‌عنوان مثال، می‌توانید یک قرارداد هوشمند بنویسید که مبلغی را برای یک کودک نگه دارد و به او اجازه دهد پس از یک تاریخ خاص مبلغ را برداشت کند. اگر او سعی کند وجه را قبل از تاریخ مشخص شده برداشت کند، قرارداد هوشمند اجرا نمیشود. یا می‌توانید قراردادی بنویسید که نسخه‌ی دیجیتالی سند خودرو را هنگام پرداخت ثمن معامله به فروشنده به‌طور خودکار به شما بدهد.
خروجی‌های قابل پیش‌بینی
عامل انسانی یکی از بزرگترین نقاط شکست قراردادهای سنتی است. برای مثال، دو قاضی ممکن است یک قرارداد سنتی را به طرق مختلف تفسیر کنند. تفاسیر آن‌ها می‌تواند منجر به آرا و نتایج متفاوت شود. قرارداد هوشمند امکان تفاسیر مختلف را از بین می‌برد. برخلاف قراردادهای سنتی، قراردادهای هوشمند دقیقاً بر اساس شرایط نوشته شده در کد قرارداد اجرا می‌شوند. این دقت به این معنی است که در شرایط یکسان، قرارداد هوشمند نتیجه یکسان را به همراه خواهد داشت.
سابقه‌ی عمومی
قراردادهای هوشمند برای ممیزی و ردیابی هم مفید هستند. از آنجایی که قراردادهای هوشمند اتریوم بر روی یک زنجیره‌‌ی بلوکی عمومی قرار دارند، هر کسی می‌تواند فوراً انتقال دارایی‌ها و سایر اطلاعات مرتبط را ردیابی کند. مثلاً می‌توانید بررسی کنید که شخصی به آدرس شما پول ارسال کرده است یا نه.
حفاظت از حریم خصوصی
قراردادهای هوشمند همچنین می‌توانند از حریم خصوصی ما محافظت کنند. از آنجایی که اتریوم یک شبکه‌ی مستعار است (تراکنش‌های شما به‌صورت عمومی به یک آدرس رمزنگاری منحصربه‌فرد مرتبط است، نه هویت شما)، می‌توانید از حریم خصوصی خود در برابر ناظران محافظت کنید.
قوانین مشخص
در نهایت، مانند قر اردادهای عادی، شما قبل از امضای قرارداد هوشمند (یا هر نوع تعامل دیگر با آن) می‌توانید محتوای آن را بررسی نمایید. از این بهتر، شفافیت عمومی قوانین قرارداد به این معنی است که هر کسی می‌تواند آن را بررسی کند.
کاربردهای قراردادهای هوشمند
خب، قراردادهای هوشمند برنامه‌های رایانه‌ای بر بستر زنجیره‌‌ی بلوکی هستند. آن‌ها می‌توانند به صورت خودکار اجرا شوند. شما قادرید روال اجرای تراکنش‌های آن ها را دنبال کنید، نحوه‌ی رفتارشان را پیش‌بینی کرده و به‌صورت دلخواه از آن‌ها استفاده کنید. جالب است، نه؟ ولی فایده‌ی آن چیست؟ خب، قراردادهای هوشمند اصولاً قادرند هر کار دیگری که توسط رایانه‌ها قابل انجام است را انجام دهند.
این کار دیگر می‌تواند انجام محاسبات، ایجاد یکای پولی، ذخیره‌ی داده، استخراج توکن‌های غیرقاب ل معاوضه، برقراری ارتباط یا حتی ایجاد تصاویر گرافیکی باشد. در ادامه چند مثال از دنیای واقعی آورده شده است:
- Stablecoins
- ایجاد و توزیع دارایی‌های یکتای دیجیتال
- یک صرافی خودکار و باز یکاهای پولی
- بازی کردن غیرمتمرکز
- یک بیمه‌نامه که به‌صورت خودکار پرداخت می‌کند.(opens in a new tab)
- استانداردی که به افراد امکان می‌دهد ارزهای سفارشی‌شده و قابل تعامل ایجاد کنند
با تصویر راحت‌تر یاد می‌گیرید؟
Watch Finematics قراردادهای هوشمند را توضیح می‌دهد:
بیشتر بخوانید
- چگونه قراردادهای هوشمند دنیا را تغییر خواهند داد(opens in a new tab)
- قردادهای هوشمند: فناوری زنجیره‌‌ی بلوکی که جایگزین وکلا خواهد شد(opens in a new tab)
- قراردادهای هوشمند برای توسعه‌دهندگان
- نحوه‌ی نوشتن قراردادهای هوشمند را بیاموزید
- تبحر در اتریوم: یک قرارداد هوشمند چیست؟(opens in a new tab)