Rejeneratif Finans (ReFi)

ReFi nedir?

Rejeneratif finans (ReFi), üzerine inşa edilmiş, çıkarılabilir ya da sömürülebilir yerine rejeneratif ekonomiler oluşturmayı hedefleyen bir araç grubudur. Sonunda, çıkarıcı sistemler mevcut olan kaynakları tüketir ve çökerler; rejeneratif sistemler olmadan eksiktir. ReFi, parasal değer yaratmanın, gezegenimiz ve topluluklarımızdan sürdürülemez şekilde kaynak çıkarılmasından ayrıştırılması gerektiği varsayımı ile işler.

Bunun yerine, ReFi rejeneratif döngüler oluşturarak çevresel, toplumsal veya sosyal sorunları çözmeyi amaçlar. Bu sistemler, aynı anda ekosistemlere ve topluluklara yarar sağlamanın yanı sıra katılımcılar için değer yaratır.

ReFi'nin temellerinden birisi, Capital Institute'tan John Fullerton tarafından öncülük edilen rejeneratif ekonomi konseptidir. Sistemik sağlığın temelini oluşturan ve birbiriyle bağlantılı sekiz ilke(opens in a new tab) önermiştir:

ReFi projeleri; bozulmuş ekosistemleri onarmak ve iklim değişikliği ile biyolojik çeşitliliğin kaybı gibi küresel konularda geniş çaplı iş birliğini kolaylaştırmak gibi yenileyici davranışları teşvik etmek için ve uygulamalarının yardımıyla bu ilkeleri hayata geçiriyor.

ReFi aynı zamanda Ethereum'u bilimsel bilgiyi finanse etmek, oluşturmak, gözden geçirmek, kredilendirmek, depolamak ve yaymak için platform olarak kullanan merkeziyetsiz bilim (DeSci) hareketi ile örtüşür. DeSci araçları ağaç dikmek, okyanustan plastik temizlemek veya bozulmuş bir ekosistemi yenilemek gibi rejeneratif aktiviteleri uygulamak ve gözlemlemek için doğrulanabilir standartlar ve pratikler geliştirme amaçlı kullanışlı olabilir.

Karbon Kredilerinin Tokenlaştırılması

Gönüllü karbon piyasası (VCM)(opens in a new tab), mevcut emisyonları azaltarak veya atmosferde yayılan sera gazlarını ortadan kaldırarak karbon emisyonları üzerinde doğrulanmış pozitif etki yaratan projeleri fonlamaya yönelik bir mekanizmadır. Bu projeler doğrulandıktan sonra iklim hareketini destekleyen kişiler veya organizasyonlara satabilecekleri "karbon kredisi" isimli bir varlık elde ederler.

VCM'ye ek olarak, spesifik bir yetki alanında (örneğin, ülke veya bölge) kanunlar veya yönetmelikler aracılığıyla bir karbon fiyatı belirlemeyi hedefleyen ve dağıtılacak izinlerin arzını kontrol eden, devlet destekli birkaç karbon piyasası ("uyum piyasaları") vardır. Uyum piyasaları, kendi yetki alanlarındaki kirleticileri emisyonları azaltmaya teşvik eder, ancak hali hazırda yayılmış sera gazlarını yok etme imkânları yoktur.

VCM, geçmiş on yıllardaki gelişimine rağmen birtakım sorunlarla boğuşmaya devam ediyor:

Yüksek oranda parçalanmış likidite
Şeffaf olmayan işlem mekanizmaları
Yüksek ücretler
Çok düşük ticaret hızı
Ölçeklenebilirlik eksikliği

VCM'yi yeni blok zincir temelli dijital karbon piyasasına (DCM) dönüştürmek karbon kredilerini doğrulama, işlemde kullanma ve tüketme için mevcut teknolojiyi yükseltme fırsatı olabilir. Blokzincirler herkese açık şekilde doğrulanabilir veriler, geniş bir kullanıcı aralığı ve daha çok likidite sağlar.

ReFi projeleri geleneksel piyasaların sorunlarını hafifletmek için blokzincir teknolojilerinden faydalanır:

Likidite az sayıda likidite havuzunda yoğunlaşmıştır ve herkes tarafından takas edilebilir. Tekil kişiler gibi büyük organizasyonlar da bu havuzları elle alıcı/satıcı arayışı, katılım ücreti veya ön kayıt olmadan kullanabilir.
Tüm işlemler herkese açık blok zincirlerde kayıtlıdır. Her bir karbon kredisinin takas aktivitesi sebebiyle takip ettiği yolun DCM'de var olduktan sonra sonsuza kadar izi sürülebilir.
İşlem hızı neredeyse anlıktır. Klasik piyasalar aracılığıyla büyük miktarda karbon kredisini güvenli hale getirmek günler veya haftalar alabilir, ancak DCM ile bu birkaç saniye içerisinde gerçekleştirilebilir.
Takas aktivitesi aracılar olmadan gerçekleşir, aracılar yüksek ücretler alırlar. Dijital karbon kredileri, geleneksel kredilere kıyasla önemli ölçüde maliyet düşüşünü temsil eder.
DCM ölçeklenebilirdir ve benzer tekillerin ve uluslararası firmaların isteklerini karşılayabilir.

DCM'in Ana Bileşenleri

DCM'nin mevcut görünümünü dört ana bileşen oluşturur:

Verra(opens in a new tab) ve Gold Standard(opens in a new tab) gibi kayıt defterleri karbon kredisi oluşturan projelerin güvenilir olduğunu doğrular. Ayrıca bunlar, dijital karbon kredilerinin oluşturulduğu ve transfer edildiği veya kullanıldığı (emekli edildiği) veritabanlarını yönetir.

Blokzincirler üzerine inşa edilen ve bu sektördeki yerleşik yapıları değiştirmeye çalışan yeni bir yenilikçi proje dalgası mevcuttur.

Karbon köprüler, diğer adıyla tokenlaştırıcılar, geleneksel kayıt defterlerinden DCM'ye karbon kredisi temsil veya transfer etmek için teknoloji sunarlar. Önde gelen örnekleri şunları içerir: Toucan Protocol(opens in a new tab), C3(opens in a new tab) ve Moss.Earth(opens in a new tab).
Entegre servisler son kullanıcılara bir kredinin çevresel faydasını alma ve dünyadaki iklim hareketine desteğini paylaşma için karbon iptali ve/veya kaldırma kredileri sunarlar.

Klima Infinity(opens in a new tab) ve Senken(opens in a new tab) gibi bazıları, Verra gibi yerleşik standartlar kapsamında üçüncü taraflarca geliştirilen oldukça çeşitli projeler sunarken; Nori(opens in a new tab) gibi bazıları ise yalnızca kendi karbon kredisi standartları altında geliştirilen, kendilerinin yayınladığı ve kendi özel pazar yerlerinin bulunduğu belirli projeler sunar.

Karbon piyasasının tüm tedarik zinciri etkisinin ve verimliliğinin ölçeklendirilmesini kolaylaştıran temeldeki raylar ve altyapı. KlimaDAO(opens in a new tab) likiditeyi bir kamu malı olarak sunar (herhangi birinin karbon kredilerini şeffaf bir fiyatla alıp satabilmesini sağlar), karbon piyasalarında girdi artışını ve emeklilikleri ödüllerle teşvik eder, alım ve emekliliğin yanında, geniş bir tokenlaştırılmış karbon kredileri yelpazesi ile alakalı veriye erişim için kullanıcı dostu ve beraber çalışabilen araçlar sunar.

Karbon pazarlarının ötesinde ReFi

Şu anda genel olarak karbon piyasalarına ve özel olarak alan içinde VCM'den DCM'ye dönüşüm konusuna güçlü bir vurgu yapılsa da, "ReFi" terimi sadece karbonla sınırlı değildir. Karbon kredilerinin dışında başka çevresel varlıklar geliştirilebilir ve jetonlaştırılabilir; bu, gelecekteki ekonomik sistemlerin temel katmanları içerisinde diğer olumsuz dışsallıkların da fiyatlandırılabileceği anlamına gelir. Dahası, bu ekonomik modelin rejeneratif yönü diğer alanlara uygulanabilir, tıpkı Gitcoin(opens in a new tab) gibi ikinci dereceden finansman platformları aracılığıyla kamu mallarının fonlanması gibi. Açık katılım ve kaynakların eşit dağıtımı fikri üzerinde inşa edilmiş organizasyonlar, herkesin açık kaynak yazılım projelerine olduğu gibi eğitimsel, çevresel ve topluluk odaklı projelere para aktarmasını mümkün kılar ve teşvik eder.

Sermayenin yönünü çıkarımcı pratiklerden rejeneratif bir akışa çevirerek sosyal, çevresel veya toplumsal faydalar sağlayan ve geleneksel finansta finansman almayı başaramayan projeler ve şirketler ayağa kalkabilir ve topluma yönelik pozitif dışsallıkları çok daha hızlı ve kolay şekilde oluşturabilir. Bu finansman modeline geçiş yapmak, farklı demografik özelliklere sahip insanların pasif gözlemciler olmaktan çıkıp aktif katılımcılar haline gelebildiği çok daha kapsayıcı ekonomik sistemlerin de kapısını açar. ReFi, insanoğlunun ve gezegenimizdeki tüm canlıların karşılaştığı varoluşsal güçlüklere karşı hareketi koordine etmek için bir mekanizma ve önümüzdeki yüzyıllar için daha kapsayıcı ve sürdürülebilir geleceği sağlayan yeni bir ekonomik paradigmanın temel katmanı olan bir Ethereum vizyonu sunar.