Giới thiệu về Web3

Centralized đã giúp hàng tỷ người tiếp cận với Www ( World Wide Web) và tạo ra cơ sở hạ tầng ổn đinh, mạnh mẽ. Đồng thời, một số ít có tầm ảnh hưởng lớn trên không gian của World Wide Web đơn phương quyết định điều gì nên và không nên.

Web3 là câu trả lời cho tình huống khó xử này. Thay vì một trang web được quản lí độc quyền bởi các công ty công nghệ lớn thì Web3 bao gồm sự phân quyền và được người dùng xây dựng, vận hành cũng như sở hữu. Web3 đặt quyền hạn vào tay các cá nhân hơn là các tập đoàn. Trước khi bàn luận về Web3, hãy cùng nhau phân tích xem chúng có mặt ở đây như thế nào.

Web sơ khai

Trước khi giới thiệu lại về định nghĩa Web1 và Web2 thì chúng ta cùng tìm hiểu về Web sơ khai. Hầu hết mọi người nghĩ về Web như xương sống của cuộc sống hiện đại — nó được phát minh và tồn tại kể từ đó. Để hiểu rõ hơn điều này, sẽ rất hữu ích khi chia lịch sử ngắn của Web thành các giai đoạn tách biệt—Web 1.0 và Web 2.0.

Web 1.0: Chỉ đọc (1990-2004)

Năm 1989, ở CERN, Tim Berners-Lee đang bận rộn phát triển các giao thức sẽ trở thành World Wide Web. Ý tưởng của anh ấy là gì? Tạo các giao thức mở, phi tập trung cho phép chia sẻ và kết nối thông tin từ mọi nơi trên trái đất.

Phát minh của Berners-Lee, ngày nay được gọi là 'Web 1.0', ra đời lần đầu trong khoảng từ năm 1990 đến năm 2004. Web 1.0 chủ yếu là các trang web tĩnh do các công ty sở hữu và gần như không có sự tương tác giữa người dùng.

Web 2.0: Đọc-Viết (2004-ngày nay)

Giai đoạn Web 2.0 bắt đầu với sự xuất hiện của các nền tảng mạng xã hội năm 2004. Thay vì chỉ đọc thì web đã được phát triển để có thể đọc - viết. Các công ty bắt đầu cung cấp các nền tảng để chia sẻ nội dung do người dùng tạo và tham giao vào các tương tác giữa người dùng với người dùng. Khi nhiều người truy cập trực tuyến hơn, một số công ty hàng đầu bắt đầu kiểm soát lượng lưu lượng truy cập và giá trị được tạo ra trên web không cân đối. Web 2.0 cũng khai sinh mô hình doanh thu dựa trên quảng cáo. Mặc dù người dùng có thể tạo nội dung nhưng họ không sở hữu nội dung đó hoặc không được hưởng lợi ích từ nội dung đó.

Web 3.0: Đọc-Viết-Sở hữu

Tiêu đề của “Web 3.0” được đặt ra bởi co-Founder Ethereum là Gavin Wood ngay sau khi Ethereum ra mắt vào năm 2014. Gavin đã đưa ra giải pháp cho một vấn đề mà nhiều người chấp nhận tiền điện tử ban đầu cảm thấy: Web đòi hỏi quá nhiều sự tin tưởng. Có nghĩa là, hầu hết các trang web mà mọi người biết và sử dụng ngày nay đều dựa vào việc tin tưởng vào một số ít các công ty tư nhân để hành động vì lợi ích tốt nhất của công chúng.

Web3 là gì?

Web3 đã trở thành một thuật ngữ chung cho tầm nhìn về một mạng internet mới, tốt hơn. Hiểu đơn giản, Web3 sử dụng blockchain, tiền điện tử và NFT để cung cấp lại quyền lực cho người dùng dưới hình thức sở hữu. Một bài đăng năm 2020 trên Twitter(opens in a new tab) cho biết điều tốt nhất: Web1 là chỉ đọc, Web2 là đọc-ghi, Web3 sẽ là đọc-ghi-sở hữu.

Ý tưởng cốt lõi của Web3

Mặc dù thật khó để đưa ra một định nghĩa cứng nhắc về Web3 là gì, một vài nguyên tắc cốt lõi hướng dẫn việc tạo ra nó.

Web3 là phi tập trung: Thay vì một phần lớn môi trường Internet được kiểm soát và sở hữu bởi các tổ chức tập trung, quyền sở hữu được phân phối giữa những người xây dựng và người dùng.
Web3 không yêu cầu cấp phép: mọi người dùng đều có quyền truy cập bình đẳng trong Web3 và không ai bị loại trừ.
Web3 có thanh toán tích hợp sẵn: sử dụng tiền mã hóa để tiêu dùng và gửi tiền trực tuyến thay vì dựa vào cơ sở hạ tầng lỗi thời của các ngân hàng và hệ thống xử lý thanh toán.
Web3 không dựa vào niềm tin: sử dụng các cơ chế khuyến khích và kinh tế thay vì dựa vào các bên thứ ba đáng tin cậy.

Tại sao Web3 lại quan trọng?

Mặc dù các tính năng nổi bật của Web3 không bị tách biệt và không được xếp vào các danh mục rõ ràng, nhưng để đơn giản, chúng tôi đã cố gắng tách chúng ra để dễ hiểu hơn.

Quyền sở hữu

Web3 cung cấp cho bạn sở hữu các tài sản kỹ thuật số. Giả sử bạn đang chơi một trò chơi trên web2. Ví dụ với các trò chơi truyền thống, các vật phẩm game gắn liên với tài khoản. Nếu nhà phát hành xoá tài khoản. Hoặc bạn ngừng tham gia trò chơi thì sẽ mất đi giá trị mà bạn đã đầu tư vào.

Web3 cho phép quyền sở hữu trực tiếp thông qua các . Kể cả nhà phát hành trò chơi cũng không thể tước đi quyền sở hữu của bạn. Và nếu bạn ngừng chơi, bạn có thể bán hoặc trao đổi các vật phẩm được Nft hoá để thu lại giá trị.

Tìm hiểu thêm về NFT

Không bên thứ ba kiểm duyệt

Động lực sức mạnh giữa các nền tảng và người tạo nội dung bị mất cân bằng rất lớn.

OnlyFans là trang web nội dung người lớn do người dùng tạo với hơn 1 triệu người sáng tạo nội dung, nhiều người trong số họ sử dụng nền tảng này làm nguồn thu nhập chính của họ. Tháng 8 năm 2021, OnlyFans công bố kế hoạch cấm nội dung khiêu dâm. Thông báo đã gây ra sự phẫn nộ trong số những người sáng tạo trên nền tảng, những người cảm thấy họ đang bị cướp thu nhập trên nền tảng mà họ đã giúp tạo ra. Sau phản ứng dữ dội, quyết định nhanh chóng bị thay đổi. Mặc dù những người sáng tạo chiến thắng trong trận chiến này, nhưng điều đó làm nổi bật một vấn đề đối với những người sáng tạo Web 2.0: bạn sẽ mất danh tiếng và số người theo dõi bạn đã tích lũy nếu bạn rời khỏi nền tảng.

Trên Web3, dữ liệu của bạn nằm trong chuỗi khối. Khi bạn chọn rời khỏi một nền tảng nào đó, bạn có thể mang theo danh tiếng của bản thân và gắn nó vào một giao diện khác phù hợp hơn.

Web 2.0 yêu cầu người tạo nội dung tin tưởng các nền tảng không thay đổi các quy tắc, nhưng khả năng chống kiểm duyệt là một tính năng cơ bản của nền tảng Web3.

Các tổ chức tự trị phi tập trung

Cũng như sở hữu dữ liệu của bạn trong Web3, bạn có thể sở hữu nền tảng này như một tập thể, sử dụng các mã thông báo hoạt động giống như cổ phần trong một công ty. DAO cho phép bạn điều phối quyền sở hữu phi tập trung của một nền tảng và đưa ra quyết định về tương lai của nó.

Về mặt kỹ thuật, DAO được định nghĩa là các hợp đồng thông minh tự động hóa quá trình ra quyết định phi tập trung trên một nhóm tài nguyên (token). Người dùng sở hữu token bỏ phiếu và cách sử dụng tài nguyên và dùng code tự động thực hiện kết quả bỏ phiếu.

Tuy nhiên, mọi người định nghĩa nhiều cộng đồng Web3 là DAO. Các cộng đồng này đều có các mức độ phân quyền và tự động hóa khác nhau theo mã. Hiện tại, chúng tôi đang khám phá các DAO là gì và chúng có thể phát triển như thế nào trong tương lai.

Tìm hiểu thêm về DAOs

Đọc thêm về DAOs

Xác minh

Theo truyền thống, bạn sẽ tạo một tài khoản cho mọi nền tảng bạn sử dụng. Ví dụ bạn có thể có tài khoản Twitter, Facebook, Youtube và Reddit. Bạn muốn thay đổi thông tin hiển thị hoặc ảnh trang cá nhân? Bạn phải thao thác điều đó trên mọi tài khoản. Bạn có thể sử dụng đăng nhập mạng xã hội trong một số trường hợp, nhưng điều này gây ra một vấn đề quen thuộc — kiểm duyệt. Chỉ với một cú nhấp chuột, các nền tảng này có thể khóa bạn khỏi toàn bộ cuộc sống trực tuyến của mình. Thậm chí tệ hơn, nhiều nền tảng yêu cầu bạn phải cung cấp cho họ thông tin nhận dạng cá nhân để tạo tài khoản.

Web3 giải quyết những vấn đề này bằng cách cho phép bạn kiểm soát danh tính kỹ thuật số của mình bằng địa chỉ Ethereum và hồ sơ . Sử dụng địa chỉ Ethereum cung cấp một thông tin đăng nhập duy nhất trên các nền tảng an toàn, chống kiểm duyệt và ẩn danh.

Thanh toán tích hợp sẵn

Cơ sở hạ tầng của Web2 phụ thuộc vào các ngân hàng và bộ xử lý thanh toán. Web3 sử dụng các token như để gửi tiền trực tiếp trong trình duyệt và không yêu cầu bên thứ ba đáng tin cậy.

Đọc thêm về ETH

Hạn chế của Web3

Mặc dù có rất nhiều lợi ích của Web3 ở dạng hiện tại, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế mà hệ sinh thái phải giải quyết để nó phát triển.

Khả năng tiếp cận

Các tính năng quan trọng của Web3, như đăng nhập bằng Ethereum, đã sẵn sàng cho mọi người sử dụng với chi phí bằng 0. Tuy nhiên chi phí của các giao dịch vẫn còn là hạn chế với nhiều người dùng. Web3 ít có khả năng được sử dụng ở các quốc gia đang phát triển, nghèo do phí giao dịch cao. Trên Ethereum, những thách thức này đang được giải quyết thông qua lộ trình và . Công nghệ đã sẵn sàng, nhưng chúng tôi cần mức độ áp dụng cao hơn ở lớp 2 để mọi người có thể dễ dàng tiếp cận Web3.

Kinh nghiệm của người dùng

Rào cản kỹ thuật đối với việc sử dụng Web 3 hiện quá lớn. Người dùng phải hiểu được các mối lo ngại về bảo mật, hiểu tài liệu kỹ thuật phức tạp và điều hướng các giao diện người dùng trực quan. Đặc biệt, các nhà cung cấp ví đang làm việc để giải quyết vấn đề này, nhưng cần có thêm tiến bộ trước khi Web3 được chấp nhận hàng loạt.

Giáo dục người dùng

Web3 giới thiệu các mô hình mới yêu cầu học các mô hình tư duy khác với các mô hình được sử dụng trong Web2.0. Một nỗ lực giáo dục tương tự đã diễn ra khi Web1.0 trở nên phổ biến vào cuối những năm 1990; những người ủng hộ world wide web đã sử dụng nhiều phương pháp giáo dục để giáo dục công chúng từ những ẩn dụ đơn giản (xa lộ thông tin, trình duyệt, lướt web) cho đến các chương trình truyền hình(opens in a new tab). Web3 không hề khó, nhưng khác biệt. Các sáng kiến giáo dục nhằm cung cấp thông tin cho người dùng Web2 về các mô hình Web3 này là rất quan trọng cho sự thành công của nó.

Ethereum.org đóng góp vào giáo dục Web3 thông qua Chương trình dịch của chúng tôi, nhằm mục đích dịch nội dung, Ethereum quan trọng sang nhiều ngôn ngữ nhất có thể.

Cơ sở hạ tầng tập trung

Hệ sinh thái Web3 còn non trẻ và nhanh chóng phát triển. Hiện tại web3 đang phụ thuộc chủ yếu vào cơ sở hạ tầng tập trung ( GitHub, Discord, Twitter,..). Nhiều công ty Web3 đang gấp rút lấp đầy những khoảng trống này, nhưng việc xây dựng cơ sở hạ tầng chất lượng cao, đáng tin cậy cần có thời gian.

Một tương lai phi tập trung

Web3 là một hệ sinh thái trẻ và đang phát triển. Gavin Wood đặt ra thuật ngữ này vào năm 2014, nhưng nhiều ý tưởng trong số này chỉ gần đây mới trở thành hiện thực. Chỉ trong năm ngoái, sự quan tâm đến tiền điện tử đã tăng lên đáng kể, các cải tiến đối với các giải pháp mở rộng quy mô layer 2, các thử nghiệm lớn với các hình thức quản trị mới và các cuộc cách mạng trong nhận dạng kỹ thuật số.

Chúng tôi mới chỉ ở giai đoạn đầu tạo ra một trang Web tốt hơn với Web3, nhưng khi chúng tôi tiếp tục cải thiện cơ sở hạ tầng hỗ trợ nó, tương lai của trang Web có vẻ tươi sáng.

Tôi có thể tham gia bằng cách nào

Đọc thêm

Web3 không được xác định một cách cứng nhắc. Nhiều người tham gia cộng đồng có quan điểm khác nhau về nó. Dưới đây là một số trong những cái nhìn đó:

Web3 là gì? Giải thích về Internet phi tập trung của tương lai(opens in a new tab) - Nader Dabit
Ý nghĩa của Web3(opens in a new tab) - Josh Stark
Tại sao Web3 quan trọng(opens in a new tab) - Chris Dixon
Tại sao phi tập trung quan trọng(opens in a new tab) - Chris Dixon
The Web3 Landscape(opens in a new tab) – a16z
Thảo luận về web3(opens in a new tab) - Packy McCormick